İstanbul’da düzmece içkiden zehirlenerek ölenlerin sayısı 17’ye yükseldi. Vefat haberlerinin akabinde düzmece içki konusu tekrar gündeme geldi. İsimli tıp uzmanı Prof. Dr. Halis Dokgöz, geçersiz içkinin neden ölümcül olduğunu, uydurma içki zehirlenmesi durumunda ortaya çıkan belirtileri ve uydurma içkiyi anlamanın en kolay yolunu anlattı.
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi İsimli Tıp Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Halis Dokgöz, son günlerde yine gündeme gelen geçersiz alkol zehirlenmeleri konusunda yurttaşlara ikazlarda bulundu.
METİL ALKOL DAHA UCUZ
Sahte içki olarak tabir edilen içkilerde metil alkol kullanıldığına dikkat çeken Halis Dokgöz, “Metil alkol odun talaşından elde edilen saydam, uçucu ve insan için yüksek derecede zehirli bir husustur. Endüstriyel çözücü, boya, vernik, akaryakıt karışımları, çözücü ve antifiriz olarak kullanılır. Başka alkollere nazaran maliyeti çok ucuzdur. Bu nedenle alkollü farklı içkilere karıştırılarak da pazarlanabilmektedir. İntihar hedefli da kullanılabilirken kaza sonucu içilmesi nedeniyle vefatlar de görülebilmektedir” dedi.
12 İLA 24 SAAT ORTASINDA HİÇ BELİRTİ VERMEYEBİLİR
Sahte içki yani metanol zehirlemesinde ekseriyetle beyin, göz ve mide-bağırsak sisteminde birtakım bulgular görüldüğüne değinen Prof. Dr. Dokgöz, “Metanol alımından sonra 12 saat ila 24 saat ortasında rastgele bir bulgu ortaya çıkmayabilir. Bunun nedeni metanolün formaldehite dönüşmesiyle önemli bulguların ortaya çıkmasıdır” tabirlerini kullandı.
EN DEĞERLİ BELİRTİ: BAŞ AĞRISI, GÖZ SORUNLARI
Prof. Dr. Halis Dokgöz, uydurma içki yani metanol zehirlemesinin en yaygın belirtilerini de şu formda özetledi: “Baş ağrısı, baş dönmesi, uyuşukluk, beğenilen kararma, bulanık görme, parlama, ışığa hassasiyet yahut bir kar fırtınası formunda gördüğünü öykülemeden körlüğe ve vefata kadar giden bir tablo kelam konusu olabilir. Yetişkin bir bireyde asgarî ölümcül doz 1 gram kadardır.”
DAHA UCUZ OLAN…
Türkiye’de son yıllarda metanol zehirlenmesi ve buna bağlı ölümlerle sıkça karşılaşıldığını belirten Prof. Dr. Halis Dokgöz, uydurma içki ile kaçak içkinin farklı olduğunu, en büyük farkın ise düzmece içkide daha ucuz olan metil alkolün kullanılması olduğunu kaydetti.
SAHTE İÇKİ İLE KAÇAK İÇKİ ORTASINDAKİ FARK
Dokgöz, “Ölümlerin çoğunluğunu alkolü kendisi üreten ya da ucuz olduğu için geçersiz alkollü içecek kullanan bireylerden oluşuyor. Ayrıyeten ruhsatlı içki satışının yapıldığı yerlerde de geçersiz içki satışlarıyla karşılaşıyoruz. Marketlerde dezenfektan olarak satılan metanol bazlı sıvılara içki aromaları karıştırılarak satılması yahut metanole kimi içki aromaları karıştırılarak viski, votka, rakı üzere içkilerin tadına ve rengine benzetilerek satılması üzere standart dışı hususlar kullanılarak geçersiz alkollerin üretilmesi kelam hususudur. Anadolu’nun birçok yerinde sıklıkla kuru üzüm yahut yaş üzüm üzere şekerli meyvelerin fermantasyonu ve damıtılması yoluyla ürettikleri halk ortasında “boğma” olarak da söz edilen alkol ise kaçaktır. Ve hepsi de insan sıhhati açısından riskli ve tehlikelidir” sözlerini kullandı.
YÜKSEK VERGİLER DÜZMECE ALKOL ÜRETİMİNİ ARTIRIYOR
Prof. Dr. Halis Dokgöz’ün dikkat çektiği bir öteki nokta ise alkollü içeceklerden alınan verginin her geçen yıl yükselmesi ve bunun sonucunda fiyatların artması oldu.
Dokgöz, “Vergiler yükseldikçe beşerler standart dışı ve kontrolden uzak eserlere, daha ucuz olduğu için basitçe ve düşünmeden yönelebilmektedir. Geçersiz içki üretiminde kullanılan metanol, etanole nazaran 5’te 1 oranında daha ucuzdur. İşte bu fiyat farkı bilinçsiz üreticileri etanol yerine daha ucuz olan metanolü kullanmaya yöneltiyor. Sosyoekonomik durumu düşük beşerler da sadece ucuz olduğu için bunları satın alıyor. Alkollü içki fiyatlarındaki artış ile birlikte bireylerin kendi içkilerini üretme ve uydurma içkiye yönelmelerinin arttığı görülmektedir. Zehirlenme ve ölümlerin daha fazla artmaması için vergi oranlarının tüm dünyada olduğu üzere olağan düzeylere çekilmesi ve alkolizm konusunda toplumsal bilgilendirme ve eğitim ön şart üzere görülmektedir” dedi.
SAHTE İÇKİYİ ANLAMANIN EN KOLAY YOLU: BANDROL
Sahte içkiyi kokusundan, renginden, tadından anlamak mümkün mü? Prof. Dr. Halis Dokgöz’e nazaran bu metotları kullanarak uydurma içki olup olmadığını anlamak mümkün değil. Bu durumda tüketicilerin uydurma içki olup olmadığını anlamasının tek yolu kalıyor: İçki şişelerinin üzerindeki bandroller. Dokgöz, şişelerin üzerindeki bakanlık onaylı kayıt numarası ve bandrolün denetim edilmesini, ambalaj üzerinde TAPDK bandrolünün olup olmadığının kesinlikle denetim edilmesini, içkilerin yepyeni ambalajında olup olmadığına dikkat edilmesini önerdi.
