Suriye’de Devlet Başkanı Beşşar Esad yönetimine muhalif cihatçı Heyet Tahrir eş Şam (HTŞ) önderliğindeki kümeler ile Şam hükümetine bağlı ordu ortasında çatışmalar sürüyor. Deyrizor vilayetinde çatışmaların şiddetlendi. AA’nın haberine nazaran terör örgütü PKK/YPG, Deyrizor ilinin Fırat’ın doğusunda kalan topraklarında 7 köyden Esad güçlerini ve İran takviyeli kümeleri çıkarmak için taarruz başlattı.
Deyrizor kent merkezinden başlayarak Suriye-Irak sonuna yakın bölgede İran takviyeli kümelerin varlık gösterdiği biliniyor. HTŞ ve öbür muhaliflerin denetimindeki vilayetlere ise Rus hücumları ağırlaştı. Ayrıyeten Suriye Haber Ajansı’nın (SANA) transferine nazaran İsrail Şam Memleketler arası Havalimanı yakınlarında bir hava saldırısı düzenledi. Hücumda bir araç amaç alındı ve bir kişi hayatını kaybetti.
‘HİÇBİR MÜMKÜNLÜK SIFIR DEĞİL’
Türkiye’nin son Şam Büyükelçisi Ömer Önhon, Suriye’de sekiz yıl ortadan sonra tekrar alevlenen çatışmalara ait Cumhuriyet’e değerlendirmelerde bulundu. Muhalefetin birkaç gün evvel başlattığı baskın harekatla ‘kayda değer’ bir ilerleme sağlayışının ve Halep başta olmak üzere birçok yeri hükümetten almasının kıymetli bir gelişme olduğunu lisana getiren Önhon, “Esad ilerleyen muhaliflerle savaşacağını, İran ve Rusya da Esad’a takviye verdiklerini açıkladı. Alandaki durum değişir mi, Esad güçleri İran ve Rusya’nın dayanağı ve terör örgütü YPG’nin işbirliğiyle muhalifleri geri itebilir mi? Bu karmaşık ortamda hiçbir olasılığa sıfır ihtimal diyemeyiz fakat bu etapta buna çok az ihtimal veriyorum. Bu az ihtimal gerçekleşirse Türkiye’ye tesirleri olacak. Türkiye yeni bir göç akınına maruz kalabilecektir” dedi.
‘HAMA’YI ALMALARI MÜMKÜN’
Hükümetin çatışmaların birinci günlerine kıyasla direndiğini ve Rus uçaklarının da rejime daha fazla dayanak vermeye başladığını anımsatan Önhon, muhaliflerin harekatı aktif bir formda sürdürdüğünü lakin birinci günlere nazaran yavaşladığını söyledi. Önhon, “Bu evrede iki taraf Hama kentinin yanı başında, dış mahallelerinde ve kırsalında çatışıyorlar. Temel olarak HTŞ’den oluşan muhalifler daha güçlü gözüküyorlar. Hama’yı ele geçirmeleri mümkün. Fırat’ın güney doğusunda Deyrizor’da da bir şeyler oluyor fakat ne olduğu tam belirli değil. Amerikan uçaklarının Iraklı Şii milis yardım konvoyunu vurdukları, YPG ve Esad güçleri ile destekçisi İranlılar/Şiiler ortasında çatışmalar yaşandığı söyleniyor. Bu durum ortalığın ne kadar karışık olduğunu, bir cephede işbirliği yapan aktörlerin öbür bir cephede birbirleriyle çatışabildiklerini, gösteriyor” sözlerini kullandı.
ANKARA’YA ‘İSRAİL-ABD’ İTHAMI
Dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin Ankara’da Suriye’deki gelişmeleri görüşmek üzere bir ortaya geldiğini anımsatan Önhon, basın toplantısında her iki bakanın da farklı tavırlarını ortaya koyduğunu aktardı. Önhon, “Hakan Fidan ezcümle, Esad’a ‘kendin ettin kendin buldun, davetlerimizi dinlemedin, artık masaya gel, sıkıntıyı çözmeye çalışalım’ manasına gelen bir davette bulundu. Arakçi ise, son gelişmeleri ABD ve İsrail’in yönlendirdiği tekfirilerin saldırısı olarak tanımladı” dedi. Önhon, Bakan Arakçi’nin da aslında dolaylı olarak Türkiye’yi ‘İsrail ve ABD ile hareket etme yahut onların emellerine katkıda bulunma’ ile itham ettiğini söyledi. Önhon, “Arakçi, Şam’dan Esad’dan ileti getirmiştir diye iddia ediyorum lakin bu iddiamı teyit edecek somut bir bilgi paylaşılmadı. Her şartta, Astana süreci ortağı üç ülkenin kısa bir müddet içinde Dışişleri Bakanları seviyesinde toplanacaklarının açıklanmış olması olumludur” diye konuştu. Ayrıyeten toplantının yeri ve tarihi belirli olmamasına rağmen dış basında kelam konusu toplantının 7-8 Aralık tarihlerinde Katar’ın başşehri Doha’da yapılabileceği ve toplantıya Katar’ın da katılabileceği öne sürüldü. Önhon, Astana sürecinin devamına ait, “Bu ülkeler mutabık kalırlarsa, en güzel senaryo, ateşkes ilan edilmesi ve tarafların bulundukları noktada durmaları; evvel Astana süreci ortaklarının toplanması, bir mühlet sonra da Esad idaresi ve muhaliflerin de katılacağı formatta bir toplantı düzenlenmesi olur. Bu son basamağa gelinebilirse, masanın muhalif tarafında kimlerin yer alacağı problemi ortaya çıkacaktır. HTŞ ve YPG bu kapsamda öne çıkan sorunlar olur” değerlendirmesinde bulundu.
