İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Sağlıklı Kentler Birliği Lideri Dr. Cemil Tugay, ‘Yerel İdareler ve Halk Sağlığı’ başlığı altında Ankara’da düzenlenen Sağlıklı Toplum için Sağlıklı Kentler-Uluslararası ve 26. Ulusal Halk Sıhhati Kongresi’ne katıldı. Sağlıklı kentin bir sonuç değil, bir süreç ve bir formül olduğunu vurgulayan Lider Tugay, kentlerin büyüyen, daima değişen, yaşayan, nefes alan bir yapıda olduğunu söyledi; sağlıklı kentlerin sürdürülebilirlik temelli, sağlam, ahenk kapasitesi yüksek, kaynakların faal kullanıldığı, doğal ve tarihi çevreyi koruyan, sağlıklı konut ve kent planlaması olan, temel belediyecilik hizmetleri güçlü, istihdam sağlayıcı ve beşere hayatın tüm evrelerinde yatırım yapan bir yapıda olması gerekliliğini vurguladı.
“EŞİTSİZLİĞİ GİDERECEK SİYASET VE HAREKETLER GEREKLİ”
Kongre başkanlığını Prof. Dr. Bülent Kılıç’ın yaptığı kongrede sağlıklı kentler hareketi, sağlıklı kent kavramı ve yapılan çalışmalar hakkında bilgi veren Lider Tugay, dünyanın yarısından fazlasının kentsel alanlarda yaşadığını hatırlattı. Türkiye nüfusunun neredeyse yüzde 80’inin kentsel alanlarda yaşadığını belirten Lider Tugay, 2023 yılı Adrese Dayalı Nüfus Sayımına nazaran Türkiye’de yaşlı nüfus oranının birinci kere yüzde 10’un üzerine çıktığını ve 2075 yılında her üç bireyden birinin yaşlı olmasının beklendiğini kelamlarına ekledi. Geniş aileden çekirdek aileye bir geçiş olduğunu, yaşlılıkta da yalnız yaşamanın arttığını kaydeden Lider Cemil Tugay, yaşlı nüfus artışının yanında her dört bireyden birinin 18 yaş altı çocuklardan oluştuğunu söz etti. Tugay, “Çok göç alan bir kentin gecekondu bölgelerinde yaşayan çok sayıda çocuğun ihtiyacı karşılayacak, eşitsizliği giderecek siyaset ve hareketler gereklidir” dedi.
“KENTLERİN MESELELERİ OLDUĞUNU BİLİYORUZ”
Günümüzde insanların yüklü olarak kentlerde yaşadığını ve kentlerin sıhhate tesirlerinin arttığını söz eden İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, kent merkezlerindeki ömür standartları kalitesinin refahın değerli bir ölçüsü olduğunu vurguladı. Lider Tugay, gecekondu hanelerinde yaşayan kentsel nüfus oranının da hayat standartlarının bir göstergesi olduğunu kaydetti. Gecekondu hanesinde yaşayan insanların güzelleştirilmiş suya erişim, uygunlaştırılmış sanitasyona erişim, kâfi ömür alanı ve konutun dayanıklılığı üzere sıkıntılar yaşayan beşerler olduğunu belirten Tugay, “Günümüzde kent sakinlerinin 4’te 1’inden biraz fazlası gecekondu hanelerinde yaşıyor” bilgisini verdi.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ, HAVA KİRLİLİĞİ VE BESİN GÜVENLİĞİ
İklim değişikliği konusuna da değinen Lider Tugay, “Daha güzel ulaşım, besin ve güç kullanım tercihleri yoluyla sera gazı emisyonlarının azaltılması, bilhassa hava kirliliğinin azaltılması yoluyla sıhhat açısından çok büyük kazanımlar elde edilebilir” diye konuştu. Türkiye’de nüfusun yüzde 92’sinden fazlasının Dünya Sıhhat Örgütü standartlarına nazaran kirli hava soluduğuna dikkat çeken Lider Tugay, besin güvenliği ve güvenilirliği problemlerinin ise yetersiz beslenmeye, besin kaynaklı hastalıklara, zoonozlara, bulaşıcı olmayan hastalıklara ve ölümlere yol açabileceğini söyledi.
“EN SAVUNMASIZ ŞAHISLAR TARAFINDAN ORANTISIZ BİR HALDE HİSSEDİLİYOR”
Başkan Tugay, iklime hassas sıhhat risklerinin bayanlar, çocuklar, etnik azınlıklar, fakir topluluklar, göçmenler yahut yerinden edilmiş şahıslar, yaşlı nüfus ve altta yatan sıhhat meseleleri olanlar dahil olmak üzere en savunmasız bireyler tarafından orantısız bir formda hissedildiğini kaydetti. İklim değişikliğinin sıhhati hem direkt hem de dolaylı olarak etkilediğini tabir eden Lider Tugay, “Kentler, düzenlemeler yoluyla arazi kullanımını, bina standartlarını, su ve sanitasyon sistemlerini yönlendirmek, tütün ve alkol kullanımı kısıtlamaları oluşturmak ve uygulamak, daha sağlıklı beslenmeyi desteklemek, fizikî aktivite fırsatlarını artırmak, iş sıhhati ve güvenliği düzenlemelerini uygulamak için güzel bir pozisyona sahiptir” dedi.
YEREL İDARELERİN ÖNEMİ
Yerel idarelerin sıhhati geliştirme, hastalıkları tedbire, toplumsal ve finansal müdafaaya yönelik entegre stratejiler geliştirme ile uygulama hünerine sahip olduğunu kelamlarına ekleyen Lider Tugay, “Yerel idareler kendi kentlerinde yaşayanlarla günlük olarak bağlantı halindedir. Onların telaşlarına ve önceliklerine en yakın pozisyondadır ve insanların daha sağlıklı seçimler yapma imkânlarını artıracak biçimde hem kurumlarda hem de toplumda sıhhat okuryazarlığını artırabilirler. Mahallî idareler, mahallî seviyede tüm insanların sıhhatini ve iyiliğini daima olarak uygunlaştırmak için en faal biçimde kullanılmasını sağlama marifetine sahiptir. Mahallî idareler, lokal kaynakları harekete geçirme ve fakir ve savunmasız nüfus kümeleri için daha fazla fırsat yaratma imkanı sunabilirler” kelamlarına yer verdi.
KREŞLERDEN ÖRNEK VERDİ
