Türkiye’nin Artvin vilayetine bağlı Sarp Köyü ve Gürcistan’da bulunan Sarpi Köyü, bir vakitler tek bir köyken, 1921 yılında Türkiye-Sovyetler Birliği sonunun belirlenmesiyle ikiye bölündü. Karadeniz kıyısındaki bu tarihi köyler, sonların ötesine geçen öyküleri ile dikkat çekiyor.
Sarp, Artvin’in Kemalpaşa ilçesine bağlıdır ve 1835 tarihli Arhavi Nüfus Defterinde ismi “Sarp” olarak geçmektedir. Köy, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın akabinde Çarlık Rusyası hudutlarına dahil oldu. 1918-1921 yılları ortasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti hudutları içinde yer alan köy, 1921 Moskova Antlaşması ile Türkiye-Sovyetler Birliği hududunun belirlenmesi sırasında ikiye bölündü.
Türkiye tarafında kalan köy “Sarp”, Gürcistan tarafında kalan köy ise “Sarpi” ismini aldı. Bu süreçte hudut olarak Sarp Deresi referans alındı. Köyün bölünmesiyle birlikte, birebir ailenin üyeleri iki farklı ülkede yaşamak zorunda kaldı.
İLETİŞİM VE AYRILIK SÜRECİ
1921’den 1937’ye kadar köylüler, Pasavan evrakıyla hududun başka tarafına geçebiliyordu. Lakin, 1937 yılında Türkiye ve Sovyetler Birliği ortasındaki münasebetlerin kötüleşmesiyle köyler ortasındaki bağlantı büsbütün kesildi.
Sarp Deresi’nin iki tarafına 2.5-3 metre yüksekliğinde teller çekildi.Her iki tarafa üçer gözetleme kulesi yerleştirildi. Hududun Sovyet tarafında, ayak izlerini tespit etmek için iz tarlası yapıldı. Köyler ortasındaki bağlantı yasağı, 1988 yılına kadar devam etti.
SARP HUDUT KAPISI
Türkiye ve Gürcistan ortasında 1989 yılında açılan Sarp Hudut Kapısı, iki köyün ismini taşır. Bu hudut kapısı, sadece ticaret ve ulaşım açısından değil, birebir vakitte kültürel bağların tekrar kurulması açısından da büyük kıymet taşımaktadır.
İDARİ DEĞİŞİKLİKLER
1928 Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Hopa kazasına bağlı Kemalpaşa nahiyesinde yer alan Sarp, 1935 nüfus sayımında Çoruh vilayeti hudutları içinde yer aldı ve bu tarihte nüfusu 428 kişiydi. 2017 yılında Hopa’dan ayrılarak, yeni kurulan Kemalpaşa ilçesine bağlandı.
Sarp ve Sarpi köyleri, hudutlarla ayrılmış olsalar da ortak tarihi ve kültürel geçmişiyle hâlâ birbirine bağlı. Karadeniz kıyısında yer alan bu köyler, hem doğal hoşlukları hem de tarihi öyküleriyle bölgeye farklı bir mana katıyor. Sarp ve Sarpi, iki millet ortasında bir bağ olmayı sürdürüyor.
