Gökbilimciler ekseriyetle galaksiler ve nasıl oluştukları hakkında fikir edinmek için Samanyolu’nu inceliyor. Yeni bir araştırmaya nazaran Güneş Sistemi’ne konut sahipliği yapan gökada, pek de güzel bir model olmayabilir.
Galaktik Analoglar Etrafındaki Uydular (Satellites Around Galactic Analogs/SAGA) çalışması kapsamında bilim insanları, kütlesi Samanyolu’na yakın olan 101 galaksiyi ve onların yörüngesindeki 378 uydu galaksiyi inceledi.
SAMANYOLU GALAKSİSİNE DAİR BİLMEDİĞİMİZ DAHA ÇOK ŞEY VAR
Independent Türkçe’nin aktardığına nazaran bulgularını hakemli mecmua The Astrophysical Journal’da bu ay yayınlanan üç başka makalede açıklayan araştırmacılar, karanlık unsur halelerinin galaksi oluşumunda oynadığı rolü anlamaya çalışıyordu. Kainattaki hususun yüzde 85’ini oluşturduğu öne sürülen karanlık husus, ışıkla etkileşime girmediği için gözlemlenemiyor. Birtakım bilim insanlarının varlığına karşı çıktığı bu unsurun neyden oluştuğu da bilinmiyor.
Çoğu gökbilimci karanlık unsurdan oluşan halelerin galaksilerin doğum yeri olduğunu öne sürüyor.
SAGA çalışmasında, etraflarında döndükleri gökadalardan daha küçük olan uydu galaksilere odaklanarak bu sürecin aydınlatılması amaçlanıyor.
Araştırmacılar incelenen galaksilerin, 0’la 13 ortasında uydu galaksisi olduğunu tespit etti. İkisi Büyük ve Küçük Macellan Bulutu olmak üzere toplam 4 uydusu gözlemlenen Samanyolu bu skalaya oturuyor.
Ancak Büyük ve Küçük Macellan Bulutu üzere devasa uyduları olan galaksilerin, çok daha fazla uydu galaksiyle çevrelendiği saptandı.
Ayrıca başka galaksilerin yörüngesindeki küçük uydulardaki yıldız oluşumu devam ederken, Samanyolu’nun yalnızca iki büyük uydusunda bu durum gözleniyor.
SAGA’nın ortak kurucusu ve üç makalenin de ortak müellifi Risa Wechsler “Şimdi elimizde bir bulmaca var” diyerek ekliyor:
Samanyolu neden bu küçük, düşük kütleli uydularının yıldız oluşumlarının durmasına yol açtı? Tahminen de olağan bir mesken sahibi galaksinin bilakis Samanyolu, yıldız oluşumu durmuş daha eski uydular ve Samanyolu’nun karanlık husus halesine yeni girmiş faal (Büyük ve Küçük Macellan Bulutu gibi) uyduların eşsiz bir kombinasyonuna sahiptir.
Bilim insanları ayrıyeten yıldız oluşumunun çoklukla mesken sahibi galaksiye daha yakın olan uydularda durduğunu saptadı. Takım bunun ana galaksideki yahut etrafındaki karanlık hususun kütleçekim kuvvetinden kaynaklanabileceğini öne sürüyor.
Wechsler, karanlık unsur halelerinin, uydular üzere Samanyolu’ndan daha küçük ölçeklerde nasıl davrandığının anlaşılmasına muhtaçlık duyulduğunu söylüyor.
Fizikçi “Sonuçlarımız galaksi oluşum modellerini yalnızca Samanyolu’yla sınırlayamayacağımızı gösteriyor” diyerek ekliyor:
Evrendeki bütün emsal galaksilerin dağılımına bakmak zorundayız.
