Küçük modüler reaktörler (SMR), klâsik nükleer santrallere kıyasla daha verimli, inançlı ve sürdürülebilir bir güç sağlayarak talebi karşılamak, karbon salımını azaltmak ve düşük karbonlu güç üretimiyle iklim amaçlarına ulaşmak için yenilikçi bir tahlil sunuyor.
Gazi Üniversitesi Güç Sistemleri Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hacı Mehmet Şahin, Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) ve Gazi Üniversitesi işbirliğiyle düzenlenen 2. Memleketler arası Nükleer ve Güvenlik Forumu kapsamında soruları yanıtladı.
SMR’lerin klasik nükleer güç reaktörlerinin üretim kapasitesine nazaran daha küçük, ünite başına 10 ila 300 megavat güç kapasitesine sahip gelişmiş nükleer reaktörler olduğu bilgisini paylaşan Şahin, “Küresel ölçekte SMR’lerin daha pak güç kaynaklarına geçişte hayati bir rol oynaması bekleniyor. İşletmeleri sırasında sıfır karbon salımları ile memleketler arası iklim maksatlarını karşılamada geçerli bir tahlil haline geliyor” dedi.
Şahin, SMR’lerin tasarımı prestijiyle daha kolay inşa edilebilmeleri özelliğiyle yatırım maliyetlerinin de azaldığını belirterek, gelişmiş güvenlik sistemlerinden ötürü SMR’lerin iletim çizgilerinden uzak bölgelere kurulup taşınabileceğini ve temel baz güç sağlayabilir özellikleriyle geleceğin teknolojisi potansiyeline sahip olduklarına işaret etti.
FOSİL YAKIT BAĞIMLILIĞI
Türkiye’de güç çeşitlendirmesi ve sürdürülebilirlik stratejisinin bir modülü olarak SMR’lerin güç güvenliği maksatları ve fosil yakıt bağımlılığını azaltma eforuyla da uyumlu olduğunu vurgulayan Şahin, “Stratejik planlama ve memleketler arası işbirliği ile SMR’ler 2035’li yıllara kadar Türkiye’nin güç tahlilinin bir kesimi haline gelme potansiyeline sahip. SMR’ler ülkemizin uzun vadeli güç taleplerini karşılamak için sürdürülebilir ve esnek bir tahlil sunuyor” diye konuştu.
Şahin, kelam konusu reaktörlerin kilovat başına 3 ila 6 bin dolar ortasında değiştiğini tabir ederek, şunları söyledi:
“300 megavatlık bir tesisin toplam proje maliyetinin 900 milyon ila 1,8 milyar dolar ortasında olduğu iddia ediliyor. Büyük nükleer reaktörlerin ise başlangıç maliyetleri 5 milyar dolar civarında. SMR’lerin başlangıç maliyetlerinin bunlara kıyasla düşük olmasıyla birlikte, seri üretim ve standartlaştırılmış dizaynlarla vakit içinde daha da azalmasını bekliyoruz.”
ENERJİ DÖNÜŞÜMÜNDE KIYMETLİ BİR ALTERNATİF
SMR’lerin tabiatıyla güvenlik sistemleri, modüler yapı, seri imalat kolaylığı, taşınabilir olmaları, yakıt kullanım çeşitliliği, nükleer sınıfı plütonyum üretimi olmamasından ötürü silahsızlanmaya katkı üzere özellikleriyle ön plana çıktığına dikkati çeken Şahin, şöyle devam etti:
“Söz konusu reaktörler yenilenebilir güç çeşitlerinden farklı olarak daima güç sağlarlar, uzak ve özel alanlara, örneğin organize sanayi tesislerinin yanlarına kurulma imkanları var ve sanayi için endüstriyel ısı ve hidrojen üretimi üzere çeşitli uygulamalar için uygunlar. Daha az arazi ve suya gereksinim duyarlar, inşaat müddetleri daha kısadır ve yedek güç olarak hizmet vererek yenilenebilir enerjiyi dayanaklar. Ayrıyeten güç güvenliğini artırırlar, fosil yakıt ithalatına bağımlılığı azaltırlar ve istihdam yaratarak ekonomik fırsatlar yaratırlar. Bu avantajlar SMR’leri Türkiye’nin pak güce geçişi için umut verici bir tahlil haline getiriyor.”
MODÜLER TEDARİK ÇÖZÜMÜ
Hacettepe Üniversitesi Nükleer Güç Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Şule Ergün de, SMR’lerin ağır güç muhtaçlığı olan bölgelere güç sağlayabiliyor olmasının dünyada ve Türkiye’de tercih sebebi özelliklerinden biri olduğunu vurgulayarak, “Fabrikada üretilerek inşaat alanında birleştirilebiliyor olmaları, bunun inşaat mühletini kısaltıyor olması ve natürel ki global ısınmayla uğraşta iklim maksatlarıyla uyumlu olması SMR’leri hem dünyada hem ülkemizde cazip kılıyor” dedi.
SMR’lerin güç dönüşümünde değerli bir alternatif olduğuna dikkati çeken Ergün, “Yenilikçi teknolojiler sayesinde SMR’lerde nükleer atık ölçüsü da azaltılıyor ve güvenlik artırılıyor. Türkiye’nin rüzgar ve güneş gücü üzere yenilenebilir kaynaklarla birlikte SMR’leri da entegre bir güç stratejisine dahil etmesi gerekiyor. Bu teknoloji için maliyet ve uygulanabilirlik açısından ayrıntılı tahliller de gerektiriyor” tabirlerini kullandı.
