Kafein, dünyada en yaygın kullanılan uyarıcı hususlardan biridir ve kahve, çay, güç içecekleri, çikolata üzere pek çok eserin içinde bulunur. Gündelik ömrün temposunu artıran, zihinsel uyanıklığı destekleyen kafein hakkında birçok gerçek bilinen yanlış vardır. Bilhassa nizamlı tüketimin bağımlılık yapıp yapmadığı konusunda başlar epeyce karışık. İşte kafein tüketimi ve bu mevzuda yaygın olan yanlış kanılar hakkında bilmeniz gerekenler…
Kafein Tüketimi Bağımlılık Yapar mı?
Kafein, hudut sistemi üzerinde uyarıcı tesirleri olan bir husustur. Nizamlı olarak tüketildiğinde, beden bu hususa tolerans geliştirebilir. Fakat, bu durum ekseriyetle bağımlılıktan çok alışkanlık olarak kıymetlendirilir.
Bağımlılık ile alışkanlık ortasındaki fark:
Bağımlılık, kişinin maddeyi kullanmayı bırakması durumunda önemli fizikî ve ruhsal meseleler yaşamasıyla alakalıdır.
Kafein alışkanlığı ise, kafein alımı kesildiğinde baş ağrısı, yorgunluk yahut düşük güç üzere hafif mahrumluk belirtileri ile sonludur. Bu belirtiler çoklukla birkaç gün içinde geçer.
Kafein bağımlılığı DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) tarafından bağımlılık kategorisinde sınıflandırılmaz, fakat “kafein yoksunluğu” bir sendrom olarak tanımlanmıştır.
Kafein Hakkında Yanlışsız Sanılan Yanlışlar
Yanlış: Kafein kalp krizi riskini artırır.
Doğru: Kafeinin kalp sıhhati üzerindeki tesirleri, tüketim ölçüsüne bağlıdır. Olağan seviyede kafein tüketimi (günde 200-400 mg) çoklukla sağlıklı bireylerde önemli bir risk oluşturmaz. Fakat, çok tüketim kimi insanlarda çarpıntıya neden olabilir.
Yanlış: Kafein uykusuzluğa neden olur.
Doğru: Kafein uykuyu etkileyebilir, fakat bu durum bireyin kafein hassaslığına ve tüketim vaktine bağlıdır. Akşam saatlerinde alınan kafein, uykuya dalmayı zorlaştırabilir, lakin sabah yahut öğlen saatlerinde tüketildiğinde ekseriyetle sorun yaratmaz.
Yanlış: Kafein kilo vermeyi kolaylaştırır.
Doğru: Kafein, metabolizmayı kısa müddetliğine hızlandırabilir, fakat bu tesir tek başına kilo kaybı için kâfi değildir. İstikrarlı bir diyet ve tertipli idmanla desteklenmesi gerekir.
Yanlış: Kafein tüketmek dehidrasyona yol açar.
Doğru: Kafein hafif bir idrar söktürücü tesirine sahiptir, lakin bu bedeni susuz bırakacak kadar güçlü değildir. Kahve yahut çaydan alınan sıvı, hidrasyona katkı sağlar.
Yanlış: Kafein çocuklar için büsbütün ziyanlıdır.
Doğru: Çocuklar için kafein tüketimi hudutlu olmalıdır, lakin düşük ölçülerde tüketildiğinde önemli ziyanları yoktur. Değerli olan, kafein ölçüsünü yaşa ve yüke nazaran denetim altında tutmaktır.
