Fransa’daki üçüncü ayını dolduramayan azınlık hükümeti düştü, ülke hem siyasette hem de kamu maliyesinde belirsizlikle karşı karşıya. Fransa Ulusal Meclisi’nde merkez sağdan Başbakan Michel Barnier hükümeti, evvelki akşam sol ittifak Yeni Halk Cephesi’nin (NFP) verdiği gensoru önergesine aşırı sağcı parti Ulusal Birlik’in (RN) de dayanak vermesiyle düştü. Meclis’te görüşülen 2025 yılı bütçesi tartışmalarının odağındaki 89 günlük Başbakan Barnier, dün Elysee Sarayı’nda Cumhurbaşkanı Emmauel Macron’a istifasını sundu. Böylelikle ülkede 1962’den bu yana birinci defa bir hükümet gensoru (güvensizlik oylaması) ile düşmüş oldu. Barnier hükümeti ayrıyeten ülke tarihindeki en kısa ömürlü idare olarak kayda geçti.
BAŞBAKAN RİSK ALDI
Vergi oranlarını artıran ve kamu harcamalarını azaltmayı hedefleyen hükümetin bütçe tasarısı karşısında öfkeli muhalefetin verdiği gensoru teklifi, 577 koltuklu mecliste 331 milletvekilinin dayanağını kazandı. Bütçe görüşmelerinde sol muhalefetin ya da onu dışarıdan destekleyen çok sağın takviyesini kazanamayan Barnier idaresi, tasarının meclisi baypas ederek onaylanmasını sağlayan lakin karşılığında hükümete gensoru önergesi verilmesini kolaylaştıran anayasanın 49. unsurunu devreye sokmuştu.
Oylama öncesi NFP ismine konuşan Meclis Finans Komisyonu Başkanı Eric Coquerel, “Bugün mecliste bir tarih yazıyoruz, halkın birçok bu gensoru önergesinin gerisinde duruyor, ülkenin bu duruma gelmesinin en büyük sorumlusu Macron’dur. Çok sağ ile uzlaşarak hükümeti kurdunuz lakin bu düşüşünüzü engelleyemedi. Halkın çoğunluğu ne Macron’u ne de hükümetinizi destekliyor”dedi.
Hükümete açıktan dayanak veren RN’nin ağır topu Marine Le Pen, bu üç aylık müddet içinde iktidara yaklaşımlarında yanıldıklarını söyledi. Le Pen, “Başbakanın gensoruyu önleyecek rastgele bir taviz içinde olmadığını, buna rağmen tek bir yanıtınız oldu: Vergi, vergi sırf vergi” diye konuştu.
‘BÜTÇE YETERLİ DEĞİL’
Barnier ise ülkede 1958’den bu yana hiçbir hükümetin bu kadar kısa vakit içerisinde bir bütçe yapmadığını belirterek “Bunun için yeterli bir bütçe yapmadığımızı kabul ediyorum” tabirlerini kullandı. Hükümetin düşmesinin iktisatta işlerin berbata götüreceğini savundu.
Merkez sağ çizgideki Macron’un, geçen hazirandaki Avrupa Parlamentosu seçimlerinde, partisinin güç kaybetmesi ve çok sağın sandıktan birinci çıkması sonrası erken seçim kararı almıştı. 7 Temmuz’da tamamlanan iki turlu erken seçimlerde hiçbir parti çoğunluğu sağlayamamış ve NFP birinci, Macron’un liberal ve merkez sağcı ittifakı ikinci, çok sağcılar ise üçüncü sıraya yerleşmişti. Fransız başkan ise geçen eylülde hükümeti kurma yetkisini, NFP’yi göz arkası ederek direkt Barnier’e vermişti. Anayasaya nazaran cumhurbaşkanının meclisi feshetme kararı sonrası ülke bir yıl boyunca yeni erken seçime gidemiyor. Şimdiyse Macron, ülkeyi yeni bir erken seçime götürmesi için Temmuz 2025’i beklemek zorunda.
BUNDAN SONRA BÜTÇE NASIL İŞLEYECEK?
Hukukçulara nazaran hükümetin düşmesi halinde masaya konulan bütün bütçe taslakları geçersiz olacak. Yılsonuna kadar onaylanan bir bütçenin bulunmaması durumunda hükümet, anayasanın 47. hususuna nazaran meclisten ivedilikle vergi toplama yetkisi isteyebilir.
Harcamalar konusunda ise bir evvelki yılın bütçesine nazaran sabit kalınarak kararnameyle ödenek açılabiliyor. Mevzuata nazaran 2024 bütçesinin sarfiyat ve gelirlerinin, 2025 için süreksiz olarak yenilenmesine imkan sağlanabiliyor. Ne var ki mecliste reddedilen rastgele bir bütçe taslağı, kararname yoluyla kabul edilemiyor. Bütün bunlara karşı meclisin tekrar muhalefet etmesi durumunda cumhurbaşkanı anayasanın 16. unsuru sayesinde kamu hizmetlerinin devam etmesini sağlamak için yeni vergiler toplayabilir. Bu durumda Fransa’nın birinci sefer bir bütçesi olmadan yeni bir yıla girmiş olacak.
