Gazi, Cumhurbaşkanı seçildikten 13 gün sonra kalp krizi geçirmiştir. Gazi’nin 11 Kasım 1923 günü, Çankaya köşkünde geçirdiği bu krizi, 13 Kasım 1923 günü, ikinci kalp krizi takip etmiştir. Latife Hanım, Dr. Neşet Ömer Bey’in yardımıyla Gazi Mustafa Kemal Paşa’yı İzmir’e “hava değişimine” gitme konusunda ikna etmiştir. Gazi’nin Cumhurbaşkanı olarak İzmir’e birinci gelişi olan bu seyahat; 02 Ocak 1924 günü gerçekleşmiştir. Dinlenme maksatlı Gazi’nin bu İzmir seyahatini, Başyaver Salih (Bozok) Bey günü gününe tuttuğu notlarında şöyle anlatıyor:
“…Alaşehir’den itibaren trenimiz süratle yol almaya başladı. Gazimiz havadan yaralanacağı ve yararlandığını düşünerek şad oluyorlardı. Natürel olarak bundan bizler de mutlu idik. Zira seyahatten gaye Paşamızın sıhhatinin geri gelmesi ve afiyetleri olduğu hepimizce biliniyordu. Saat dört buçukta Basmane İstasyonu’na vardık. Kent İstasyonu olan bu istasyondan evvel, Karşıyaka İstasyonu’nda Vali Bey ve Belediye Reisi ve Gazi Hazretleri’ni yakından tanıyan kimi bireyler tarafından karşılandık. Merasim yapılmaması hakkında Gazi Hazretleri tarafından gösterilen istek ve buyruk, verilmiş olan buyruklara karşın her taraf bayraklarla donatılmış ve halk kendiliklerinden kalabalık halde toplanmış bulunuyordu. İstasyonda bir bölük asker, jandarmalar ve polis efendileri de hürmet olarak merasiminde bulundular.
İstasyondan çıkınca orada hazır bulunan arabalarımıza binerek hazır olduğu bildirilen, Büyük İngiliz Krallığı’nın temsilcisi Forbest Köşkü’ne gittik. Bu Köşk ufak bir tepeciğin üzerinde pek hoş bir stilde inşa edilmişti. Kapısının üzerinde 1908’de inşa edildiği yazılıydı. Bahçesi geniş ve hoş bir biçimde düzenlenmiş bulunuyordu. İç tertibi de pek hoştu. Birçok salonlardan diğer çabucak her yatak odası içinde bir banyo yaptırılmıştı. Her oda ve salonda çok etkileyen ocaklar yapılmış, bütün odaları parke ile döşenmişti. Alt kattan üst kata çıkmak için yaptırılmış olan mermer merdiven pek şahane ve süperdi. Bütün bu hoşluklar içinde sahiden çok hüzün duyduğum bir durum varsa o da bir buçuk aydan beri buyruk ve bilgi verildiği halde Gazimizin istirahatlarını temin edecek tedbir ve protokol yapılmamış ve adeta bu konuya gerektiği üzere vazifeliler tarafından değer verilmemişti. Gazimiz gördükleri bu durum ve hal karşısında son derece ıstırap duydular ve kederlerinden sabaha kadar uyuyamadılar. Ve bu nedenle de rahatsız oldular.”
03 Ocak 1924 Perşembe günkü Salih Bey’in notları şöyledir:
“Perşembe sabahı Gazimiz, Kurmay Albay Tevfik Bey ile birlikte yatmış olduğumuz odaya geldiler. Biz şimdi yataklarımızın içindeydik. Gazi Hazretleri de gecelikleri ile bulunuyorlardı:
‘Ne yapıyorsunuz? Geceyi nasıl geçirdiniz? Ben hiç uyumadım. Burada fazla kalmak hakikat değildir. Çabucak kalkınız ve hazırlanınız. Buradan çıkıp gidelim’ dediler.
Derhal kalktık. Eşyalarımızı toplayıp harekete hazır hale geldik. Arabalar geldi. Ben, Doktor, Latife Hanımefendi Göztepe’deki konutun vaziyetini görmek ve icap eden tedbirde bulunmak üzere herkesten evvel Forbest Köşkü’nü terk ettik.
Göztepe’ye geldiğimiz vakit konutta büyük bir noksan görmedik. Her taraf evvelden tanıdığımız üzere döşeli bulunuyordu. Sobaları yaktırdık. Öğlen yemeği için aşçıya buyruk verilikten sonra Gazi’nin gelişini bekleyerek salonda oturduk. Biraz sonra Gazi Hazretleri ve arkadaşlar geldiler. Öğlen yemeğini yedik. Bütün arkadaşlar için selamlık dairesi tahsis edildi. Herkes kendisine gösterilen odayı tertip ve tanzim ile akşama kadar meşgul oldu. Her iş bittikten sonra akşama yemeği için harem dairesinde toplandık. Yemekten sonra bir süre sohbet ettikten sonra yatak odalarımıza çekildik. Forbest Köşkü’ne nazaran buradaki istirahatımız çok hoştu.”
Makalemin devamı önümüzdeki hafta.
Saygılarımla…
2 Aralık 2024
Ahmet Gürel
