Kayseri Kent Hastanesi’nde 1 Aralık Dünya AIDS Günü münasebetiyle düzenlenen programda konuşan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Kılınç Toker, virüsün 1980 yılında tanımladığını lisana getirdi.
Toker, “Bağışıklık sistemini baskılayarak, şahısların tedavi almadıkları takdirde ilerleyen önemli enfeksiyon tablolarıyla seyreden AIDS’e ilerlemesine neden olmaktadır. Dünya çapında tanımlandığı günden itibaren 88 milyon kişinin HIV ile enfekte olduğu biliniyor. Bunların 42 milyonunun da HIV bağlantılı nedenlerden kaybedildiğini biliyoruz.
Gelişmekte olan tedavi seçenekleri ve farkındalıkla dünya genelinde hadiseler gelişmekte olan ülkelerde azalma eğiliminde lakin tedaviye ulaşamayan ülkeler ve şimdi farkındalığı gelişmeyen ülkelerde maalesef yeni hadise sayıları süratle artmaktadır. Ülkemizde de HIV tanısı alan hasta sayısı maalesef gün geçtikçe artmaktadır. Sıhhat Bakanlığının datalarına nazaran ülkemizde HIV ile yaşayan 45 bin birey bulunmaktadır. Bilhassa son periyotlarda 25-35 yaş ortası kümede yeni teşhis oranımız çok yüksek. Ayrıyeten son periyotlarda 15-19 yaş kümesinde da önemli bir artış mevcut ve bu durum açıkçası gençlerimizin sağlıklı cinsel hayat bilgisi edinememesi yahut unsur kullanımındaki artış ile açıklanabiliyor. Tedaviler her ne kadar başarılı durumda olsa da şu anda dünya genelinde her dakikada 1 kişinin HIV’e bağlı nedenlerden hayatını kaybettiği kestirim edilmektedir. Aslında kıymetli olan hastalıktan korkmak ya da çekinmek değil. Nasıl bulaştığını ve nasıl tedbirler alınabileceğinin farkında olabilmektir” tabirlerini kullandı.
HIV NASIL BULAŞIR? BELİRTİLERİ NELERDİR?
Virüsün dokunmakla, sarılmakla, toplumsal münasebetlerle, tıpkı ortamda bulunmakla ve teneffüs yoluyla bulaşmayacağının altını çizen Ayşin Kılınç Toker, “HIV kan ve doku sıvılarıyla bulaşabilen, bilhassa korunmasız cinsel temasla buluşma oranı yüksek bir virüs. Tıpkı vakitte steril kaidelerde yapılmayan piercing ve dövme üzere uygulamalarla bulaşabiliyor lakin HIV’in nasıl bulaşmadığını da bilmemiz gerekiyor. HIV dokunmakla, sarılmakla, toplumsal bağlarla, birebir ortamda bulunmakla ve teneffüs yoluyla bulaşmaz. Ortak tuvalet kullanımı, ortak havuz kullanımı ya da sivrisinek ısırması da HIV’in bulaşmasına neden olmaz.
HIV birinci bulaştığında şahıslar, birkaç hafta içerisinde ateş yüksekliği, döküntü, uzunluğunda ağrılı bezeler üzere emareler gösterebilirler lakin şüphelenip, test yaptırmazsak emaeler büsbütün yok olur ve yıllarca hiçbir emare vermeden HIV virüsü kişinin bedeninde çoğalmaya ve bağışıklık sistemini etkilemeye devam eder. Uzun vakit sonrasında kişinin bağışıklık sistemi baskılandığı için zatürre ya da olağan yetişkinlerde görünmeyen rahatsızlıklarla, enfeksiyonlarla, cilt döküntüleriyle bizlere başvurabilirler. HIV’in şu anda ülkemizde faal tedavileri mevcut lakin değerli olan kişinin farkında olup, kuşkulu bir teması olduğunda test yaptırmasıdır” diye konuştu.
“Düzenli denetimler ve tedavi altında olduğu süreçte kişinin viral yükü tespit edilemez hale geldiğinde artık bulaştırmaz olarak kabul ediliyor” diyen Toker, “Bu testleri aile hekimlikleri dahil tüm sıhhat kuruluşlarında fiyatsız olarak yaptırabiliyorlar. Test sonrasında da teşhis alındığı takdirde sistemli denetimler ve nizamlı tedavi altında olduğu süreçte kişinin viral yükü tespit edilemez hale geldiğinde artık bulaştırmaz olarak kabul ediliyor. Bu şahıslar evlenebiliyor, sağlıklı çocuk sahibi olabiliyor ve HIV virüsü taşımayan şahıslar üzere uzun bir ömür sürebiliyorlar. Bizim burada gayemiz toplumumuzu farkındalığa sevk etmek. Kuşkulu bir durumda test yaptırmalarını sağlamak ya da HIV ile yaşayan bir bireyle karşılaşıldığı takdirde bu şahısların toplumdan ayrıştırılmamasını sağlama şuurunu vermeye çalışıyoruz” biçiminde konuştu.
SAĞLIK ÇALIŞANLARINA TEKLİFLER
Hemşirelerin bulaşıcı hastalıklara sahip hastalara hizmet verirken, nelere dikkat etmesi gerektiği hakkında bilgiler veren Toker, “Sağlık çalışanlarının bulaşıcı hastalığı bulunan hastalara karşı bakım vermek, büyük dertleri fakat şöyle düşünmek gerekiyor. Herkesin bulaşıcı hastalığı varmış üzere sıhhat hizmeti verirken, dikkatli olmamız gerekiyor. Bilhassa HIV hastalarında kan yoluyla bulaş kelam konusu olduğu için ve hemşirelerimiz kan alma yoluyla bu hastalarla birebir temasta oldukları için daha da tedirginlik oluşuyor. Bu noktada aslında olağan insanlara yaklaştığımız üzere yalnızca kollayıcı bir eldiven ve dikkatli bir formda kan alma yolunu açmak kâfi. En büyük yaralanmalar, enjektör kapağını kapatırken meydana geliyor. Biz verdiğimiz eğitimlerde de bunları konuşuyoruz. Kapağı elimize almadan bulunduğu yerde kapatmakta yarar var. Bunun dışında hastanın dışkısı, idrarı ve kusması kelam konusu olabiliyor. Bu noktada da kesinlikle eldiven kullanmamız gerekiyor. Hasta ile temas olduğu durumlarda ise temas edilen bölgenin süratlice tahriş etmeden yıkanması gerekiyor. Yıkadıktan sonra dezenfektanla dezenfekte edebiliriz. Sonrasında kesinlikle hastanın bilgilerine erişmemiz gerekiyor. Bulaşıcı hastalığını biliyorsak da bilmiyorsak da bunu yapmamız gerekiyor” dedi.
